Çöl nedir özellikleri nelerdir?
Çöller özellikle dünyamızda belirli yerlerde oldukça büyük yer kaplayan yerlerden bir tanesidir. Bazı ülkeler vardır ki toprağının hiçbir yerinde çöl vasfı taşıyan toprağı bulunmamaktadır. Fakat bazı ülkelerde vardır ki neredeyse ülkenin bütün toprakları çöl vasfındadır.
Çöl nedir özellikleri nelerdir?
Çöl yağışların az olduğu yıllık yağış miktarı 250 mm’nin altında olan bölgelere verilen isimdir.
Çöl bölgeye düşen yağış miktarı ile ilgilidir. Buradan şunu anlayabiliriz, bir yerin çöl olması için ilaki kumla kalı çok sıcak yerler olması gerekmemektedir, çöller sıcak çöller olduğu gibi soğuk çöllerde olabilmektedir.
Antartika ve Grönland’ın bazı bölgeleri yıllık yağış miktarının 250 mm’nin altında olduğu bölgelerden oluşmaktadır. Bu nedenle bu bölgeler çöldür ve soğuk çöl olarak adlandırılırlar.
Dünya üzerinde Afrika bölgesinde ve Asya kıtasının özellikle ekvatoral bölgeye yakın yerlerinde bulunan bazı bölgelerde sıcak çöller çok büyük alan kaplamaktadır.
Çöller buzlarla kaplı olduğu gibi kumlarla kaplıda olabilir. Veya toprak yapısı dahada değişik olabilmektedir.
Şunu tam olarak ve net olarak söylememiz gerekir ise bir yere eğer yağış yılda 250 mm’den daha az oranda düşüyorsa orası çöl olarak nitelendirilir.
Çöllerde nem oranı oldukça düşüktür.
Çöller nem oranının düşük olması sebebiyle gece gündüz arasındaki fark çok yüksek seviyededir.
Çölde düşen yağışın zamanı ve miktarı kesinlikle önceden kestirilemez.
Çöllerdeki organik madde miktarı oldukça azdır.
Çöl topraklarında organik madde miktarı az olmasına karşın mineral yönünden zengindir.
Çölde bitki örtüsü çok seyrek olup yok denecek kadar azdır.
Uzun yıllık bitkiler bulunmaktadır.
Çöllerde bulunan bitkilerde çöl iklimine uyum sağlamışlardır. Neredeyse bir çoğunda suyu çok kullanan türden bitkiler yoktur. Yaprakları oldukça küçük veya yapraksızdırlar.
Çöl şartlarında yaşayan hayvanlarda inanılmayacak şekilde çöle uyum sağlamış hayvanlardır, Soğuk çöllerde yaşayan hayvanların vücutları soğuk havalara karşı oldukça dirençlidir. Vücut yapıları da iklim şartlarına göre kendilerine has şekilde gelişmiştir.
Sıcak çöllerde yaşayan hayvanlarında git gide sıcak çöl şartlarına göre vücutlarında değişmeler ve gelişmeler olmuştur. Örneğin buradaki hayvanlar susuzluğa karşı dirençleşmişler. Bir çok hayvan türü sıcaktan korunmak için ağaç altlarında veya yeraltında yaşamakta ve gece avcılığı yapmaktadırlar.
Çok büyük alanlar kaplayan çöplere genel olarak Küresel ölçekli çöller denmektedir. Bu çöllerin dünyada kaplamış olduğu alan yaklaşık olarak %30’luk bir alandır. Yani yaşadığımız dünyanın %30’luk kısmı çöldür. Bir o kadarlık kısım ise az yağış olan ve kurak tabir edilen yerlerdir.
Çöl alanları genel olarak 4 gruba ayrılmaktadır.
Hava akımları nedeniyle çölleşen bölgelere Subtropikal çöller denir. Yengeç dönencesi ve oğlak dönencesi çevresi bu sebepler nedeniyle oluşan birçok çölden oluşmaktadır.
Sahra Çölü,
Arabistan Çölü,
Thar Çölü,
Kalahari
Avustralya çölleri
Kıtaiçi Çöller, Bu çöllerin oluşmasındaki en önemli sebep çevresinin dağlarla kaplı olmasıdır. Kurak ve Soğuktur.
Gobi
Taklamakan
Pategonya
Batı Sahili Çölleri, bu tip çöllerde Subtropikal şekilde oluşurlar.
Kuzey Amerika çölleri
Şili’de Atakama Çölü Kutup Çölleri
Kutup Çölleri, Burada çok az alan soğuk bölgelerdir. Yağış miktarı neredeyse 50 mm civarında kar şeklinde olur.
Antartika çölleri
Kutup çölleri
Dünyanın en büyük çölleri ve yüzölçümleri şöyledir:
| İsim | Yüzölçümü (km²) |
| Antarktika | 14.500.000 |
| Sahara Çölü | 7.800.000 |
| Grönland | 2.166.086 |
| Libya Çölü | 1.770.000 |
| Avustralya Büyük Çölü | 1.520.000 |
| Gobi Çölü | 1.500.000 |
| Kalahari Çölü | 750.000 |
| Rubülhali Çölü | 700.000 |
| Patagonya Çölü | 670.000 |
| Simpson Çölü veya Arunta Çölü | 584.000 |
| Büyük Sandy Çölü | 400.000 |
| Taklamakan Çölü | 400.000 |
| Suriye Çölü | 330.000 |
| Büyük Victoria Çölü | 320.000 |
| Sonora Çölü | 311.000 |
| Arabistan Çölü | 300.000 |
| Karakum Çölü | 300.000 |
| Kızılkum Çölü | 300.000 |
İLGİLİ HABERLER
ZİYARETÇİ YORUMLARI
YORUM YAZ
