Atabetü’l-Hakayık nedir? Özellikleri nelerdir?

Türkçe olarak yazılmış olan ilk eserlerden bir tanesi olan Atabetü’l Hakayık eski eserler arasındaki 4 önemli eserden bir tanesidir. Kutadgu Bilig, Divan-ı Hikmet, Dian-ı Lügati’t Türk gibi eserlerle birlikte Türk edebiyatının ilk eserlerini oluşturmaktadır.
Atabetü’l Hakayık eserinin yazarı kimdir, ne zaman yazılmıştır, özellikleri nelerdir?
-İlk olarak Atabetü’l Hakayık eserinin yazarını verelim. Evet, bu önemli eserin yazarı Edip Ahmet Yükneki’dir.
- Atabetü’l Hakayık isimli eserin günümüzdeki aktarımı “Hakikatlerin Eşiği” şeklindedir.
- Atabetü’l Hakayık Edip Ahmet Yükneki tarafından 12.yüzyılda yazılmıştır.
-Hakaniye lehçesi ile yazılmıştır. (Yukarda ismini vermiş olduğum Kutadgu Bilig ve Divan-ı Hikmet eserleri de yine Hakaniye lehçesi ile yazılmıştır, Divan-ı Lügati’t Türk ise Türkçe ve Arapça bir sözlüktür)
-Aruz vezni ile yazılmıştır.
-Nazım birimi beyit ve dörtlüktür.
-Edip Ahmet Yükneki tarafından dönemin Karahanlı beyi olan Muhammed Dâd Sipehsalar’a hediye etmiştir.
-Telmih sanatı edebi sanatlar içerisinde en çok kullanılan sanat olmuştur.
-Toplam olarak 46 beyit ve 101 adet dörtlükten oluşmuştur. Eser toplam olarak 484 dizeden oluşmaktadır.
-İçerik itibarıyla öğretici yani didaktik bir eser niteliğindedir. Ve bunun da etkisi ile bir nasihatname özelliği taşımaktadır.
-Gazel ve kaside denilebilecek tarzda şiirler vardır.
-Bu eser Hakaniye Türkçesi ile yazılmasına karşın eserde Fars ve Arap dilinden kelimelerde bulunmaktadır.
-Eser 14 bölümden oluşur. Baştaki 5 bölüm giriş, şairin “nevi” adını verdiği 8 bölüm asıl konu, sondaki 1 bölüm de bitiriş bölümüdür.
-Eserin giriş bölümü aa ba ca da şeklinde yazılmış olup, konu ve bitiş bölümlerinde bulunan dörtlükler aaba şeklinde yazılmıştır.
Atabetü’l Hakayık’ta hangi konular ele alınmıştır?
-Eserin konusu genel olarak din ve ahlaktır.
-Bilimin faydası anlatılmıştır. Özellikle Allah, İnsan ve Dünya’yı anlamanın yolunun bilimden geçtiği belirtilmiştir.
-Eserde yine Allah, Peygamber ve dört halife hakkında övgüler bulunmakla birlikte bu eseri hediye etmiş olduğu Karahanlı beyi olan Muhammed Dâd Sipehsalar’a da övgüler bulunmaktadır.
-Cahilliğin ve bilgisizliğin zararına değinilmiştir.
-Ahlaklı insan olmanın yoları,
-Ahlakın ilkeleri,
-Ahlaki bazı öğütler
-Yine eserde cömertlik ve cimrilik konularına da yer verilmiştir. Özellikle cömertliğin iyi bir davranış olduğundan cimriliğin ise kötü bir davranış olduğundan bahsedilmiştir.
Pekı neden 4′lük halinde yazılmistır
Sen sor diye
annen sorsun diye